Jak wygląda rynek wsparcia dla innych branż?
Przez wiele lat w przestrzeni publicznej i medialnej dominowało przekonanie, że tylko start-upy z branży IT mogą liczyć na poważne wsparcie finansowe – zarówno ze strony funduszy inwestycyjnych, jak i programów publicznych. Tymczasem rzeczywistość na rynku finansowania działalności gospodarczej i rozwoju przedsiębiorstw ulega dynamicznej zmianie. Coraz więcej źródeł dosinansowania otwiera się na start-upy spoza branży IT, czyli na pomysły innowacyjne w innych obszarach – takich jak przemysł, edukacja, zdrowie, ekologia, kultura czy rolnictwo.
Obalenie mitu: innowacja nie musi być cyfrowa
Obecnie instytucje publiczne i unijne coraz częściej przyjmują szersze rozumienie pojęcia „innowacja”. Obejmuje ono nie tylko nowoczesne technologie informatyczne, ale także innowacje. Wsparcie dla tego typu przedsięwzięć oferują nie tylko fundusze europejskie, ale też instytucje krajowe takie jak PARP, ARP, urzędy czy PUP.
Rosnące znaczenie branż poza IT
Z danych instytucji wdrażających środki unijne oraz analiz trendów rynkowych wynika, że coraz większa liczba projektów zgłaszanych do konkursów dotacyjnych pochodzi z branż niepowiązanych z technologią.
Dla kogo jest ten wpis?
Ten artykuł kierujemy do wszystkich przedsiębiorców, którzy myślą innowacyjnie. W szczególności do:
- mikroprzedsiębiorców,
- fundatorów organizacji pozarządowych
- producentów i rzemieślników,
- usługodawców,
- kobiet planujących założyć firmę,
- start-upów ekologicznych,
Wpis odpowiada na potrzeby wszystkich tych, którzy szukają wsparcia, ale nie chcą konkurować z software house’ami.
Czym są start-upy spoza IT? Krótkie wyjaśnienie i przykłady
Firmy poza branżą technologii cyfrowych – co to znaczy?
Start-upy spoza branży IT to młode, rozwijające się firmy, które wprowadzają innowacje w różnych obszarach gospodarki, ale nie koncentrują się na tworzeniu oprogramowania, aplikacji ani platform. Ich przewaga konkurencyjna wynika z pomysłowości, podejścia do klienta, nowatorskiej oferty lub rozwiązywania konkretnych problemów rynkowych.
Rodzaje innowacji poza technologią cyfrową
Innowacja nie musi oznaczać algorytmu czy aplikacji. Równie wartościowe – i coraz częściej wspierane w programach dotacyjnych – są innowacje procesowe, czyli nowy sposób produkcji, świadczenia usług. Wysoko oceniane są także innowacje, jak nowatorski produkt z lokalnych składników.
Przykłady firm spoza IT, które mają potencjał dotacyjny
Start-up może oferować zestawy edukacyjne offline dla dzieci, materiały dla szkół specjalnych lub subskrypcyjne pakiety dla rodziców. Start-up to np. producent opakowań, dostawca żywności bez plastiku czy firma usługowa zajmująca się kompostowaniem.
Wspólne cechy start-upów spoza IT
Choć branże są różne spoza sektora cyfrowego łączy kilka istotnych cech. Skupiają się na realnych problemach rynkowych lub społecznych, często wdrażają nowe modele biznesowe i organizacyjne, działają lokalnie, ale z potencjałem skalowania. Są otwarte na rozwój, testowanie rozwiązań, iterację i współpracę z otoczeniem. Coraz więcej instytucji – od PARP i ARP po urzędy i operatorów funduszy regionalnych – aktywnie wspiera takie inicjatywy, widząc w nich źródło innowacji, nie mniej istotnej niż technologie.
Dlaczego warto szukać wsparcia poza sektorem IT?
Mniejsze nasycenie konkurencji i większa szansa na sukces
Branża IT przyciąga ogromną liczbę nowych firm, co przekłada się na bardzo wysoką konkurencję w programach dotacyjnych i akceleracyjnych. W przypadku projektów niezwiązanych z nowymi technologiami informatycznymi konkurencja jest znacznie mniejsza, a próg wejścia. Dodatkowo wiele instytucji poszukuje świadomie różnorodności tematycznej w projektach.
Programy premiujące innowacje lokalne, ekologiczne i społeczne
Coraz więcej programów krajowych i regionalnych premiuje nie tylko twardą technologię, ale także innowacje społeczne, ekologiczne, organizacyjne. Również w klasycznych programach dla MŚP, takich jak FENG czy RPO, punktuje się wpływ projektu na lokalny rozwój, zatrudnienie i dostępność usług – szczególnie tam, gdzie nie dociera komercyjny sektor IT.
Wsparcie pozafinansowe – rozwój kompetencji i relacji
Dotacje to nie wszystko. Start-upy spoza IT mogą korzystać z szerokiego wachlarza programów rozwojowych oferujących wsparcie pozafinansowe. Wiele z tych form wsparcia dostępnych jest bezpłatnie w ramach projektów lub programów dla firm. Ich wartość rynkowa często sięga dziesiątek tysięcy złotych i może stanowić realne przyspieszenie rozwoju firmy – bez konieczności posiadania technologii ani zespołu programistów.
Innowacja to coś więcej niż technologia
Dla wielu przedsiębiorców kluczowym odkryciem jest to, że innowacja nie musi oznaczać cyfryzacji. Takie podejście jest coraz częściej doceniane w ocenie wniosków i może być podstawą do uzyskania wsparcia nawet bez zaawansowanego zaplecza technologicznego. Dlatego warto świadomie szukać programów dedykowanych branżom niszowym, społecznym i lokalnym.
Najważniejsze programy wsparcia dla start-upów spoza IT
Start-upy działające poza sektorem informatycznym mają dostęp do wielu źródeł finansowania i rozwoju. Programy te nie tylko oferują dotacje, ale także wsparcie eksperckie, doradcze i infrastrukturalne.
a) FENG
FENG to flagowy program unijny dla polskich firm na lata 2021–2027. Choć kojarzy się z nowoczesnymi technologiami, jest otwarty również dla firm spoza IT. Kluczowe komponenty to:
- Moduł B+R
- Moduł Wdrożenie Innowacji
- Moduł Rozwój kompetencji
FENG kładzie nacisk na innowacyjność, ale nie definiuje jej wyłącznie w kategoriach cyfrowych – liczy się wpływ społeczny, środowiskowy, regionalny.
b) PARP
PARP prowadzi wiele programów, które są branżowo neutralne – skierowane do każdej firmy o innowacyjnym pomyśle:
- Start2Up
- Platformy Startowe
- Bon na innowacje
- Rozwój MŚP
Programy te nie wymagają tworzenia aplikacji czy systemów IT – liczy się pomysł, potencjał i innowacyjność.
c) RPO 2021–2027
W ramach RPO w każdym województwie dostępne są środki na:
- Wsparcie inwestycyjne
- Wdrożenia innowacji
- Ekoinnowacje
RPO często premiują działania lokalne, zorientowane na rozwój zatrudnienia, ochronę środowiska lub poprawę dostępności usług – dlatego są idealne dla start-upów spoza sektora cyfrowego.
d) PUP i ARP – wsparcie instytucji publicznych
Powiatowe Urzędy Pracy i Agencja Rozwoju Przemysłu oferują:
- Dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej
- Refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy
- Pożyczki preferencyjne
To forma wsparcia idealna dla start-upów w fazie pre-seed i early-stage, które potrzebują podstawowego kapitału na start.
e) Fundusze tematyczne – ekologia, edukacja, kultura, równość
Dla start-upów z misją społeczną lub ekologiczną dostępne są także programy z funduszy tematycznych:
- LIFE
- KPO
- FIO
- Inkubatory Społeczne
Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać ze wsparcia?
Nie każdy start-up może automatycznie skorzystać z dostępnych programów wsparcia. Choć wiele inicjatyw jest otwartych branżowo, obowiązują konkretne warunki udziału, które trzeba spełnić już na etapie składania wniosku. Znajomość tych kryteriów pozwala lepiej dopasować się do konkursu i zwiększyć szanse na uzyskanie dotacji lub udział w programie rozwojowym.
Forma prawna działalności
Większość programów kierowana jest do określonych form prawnych. Najczęściej akceptowane są:
- JDG)
- sp. z o.o.)
- fundacja lub stowarzyszenie
Ważne jest, aby firma była zarejestrowana na terenie Polski i posiadała aktywny numer NIP oraz REGON.
Wiek firmy a dostępność programów
Wiele programów ma ograniczenie czasowe, jeśli chodzi o wiek działalności. Najczęściej wsparcie kierowane jest do:
- start-upów do 5 lat działalności
- firm młodszych niż 2 lata
- nowo zakładanych firm
W przypadku firm starszych warto szukać programów rozwojowych lub inwestycyjnych – np. FENG lub RPO – gdzie wiek firmy nie ma decydującego znaczenia.
Obszar działania i zasięg projektu
Projekty mogą mieć różny zasięg terytorialny, co również wpływa na możliwość uzyskania wsparcia:
- projekty lokalne
- projekty regionalne
- projekty ogólnopolskie
Warto dopasować zasięg projektu do profilu działalności i skali innowacji – nie każdy pomysł musi być ogólnopolski, by zyskać wysoką ocenę.
Poziom innowacyjności – nie tylko technologiczny
Jednym z kluczowych warunków przyznania wsparcia jest poziom innowacyjności projektu. W przypadku firm spoza IT warto pamiętać, że innowacja nie musi oznaczać wynalazku czy nowej technologii. W programach publicznych uwzględnia się również:
- innowacje lokalne
- innowacje organizacyjne
- innowacje społeczne
Ważne jest, aby we wniosku opisać, na czym polega nowatorstwo projektu, jakie problemy rozwiązuje i dla kogo stanowi realną zmianę. Innowacja nie musi być przełomowa globalnie – wystarczy, że ma wartość dodaną dla rynku lokalnego.
Co można sfinansować? Przykłady kosztów kwalifikowalnych
Start-upy spoza branży IT mają możliwość uzyskania wsparcia finansowego na bardzo szeroki zakres działań rozwojowych. Poniżej znajdziesz przegląd najczęściej finansowanych wydatków w programach dostępnych dla firm niezajmujących się technologiami cyfrowymi.
Zakup środków trwałych – maszyn, urządzeń, wyposażenia
Jednym z najpopularniejszych kosztów kwalifikowalnych jest zakup maszyn, które wspierają działalność produkcyjną lub usługową. Może to być m.in.:
- specjalistyczny sprzęt,
- narzędzia do świadczenia usług,
- środki transportu,
Dotacja może również objąć zakup oprogramowania wspierającego procesy produkcyjne, logistyczne lub sprzedażowe – np. systemów ERP, CRM,, programów do projektowania lub zarządzania zespołem.
Prace B+R, testy i prototypowanie
Start-upy w wielu programach mogą otrzymać wsparcie na badania przemysłowe, pilotaż nowego produktu lub usługi. Finansowane są m.in.:
- usługi jednostek naukowych,
- surowce i komponenty,
- testy rynkowe z udziałem grupy odbiorców,
Dzięki temu firmy mogą przetestować swoje rozwiązania jeszcze przed ich pełnym wdrożeniem na rynek.
Rozwój kompetencji – szkolenia i doradztwo
W wielu działaniach możliwe jest finansowanie szkoleń dla właścicieli i pracowników. Mogą to być m.in. kursy z zakresu:
- zarządzania,
- prawa, księgowości,
- specjalistycznych umiejętności branżowych.
Środki z UE pokrywają także usługi doradcze, takie jak opracowanie strategii marketingowej, analiza rynku, wycena pomysłu, przygotowanie dokumentacji inwestycyjnej czy ochrona własności intelektualnej.
Marketing, internacjonalizacja,
Koszty kwalifikowalne obejmują również działania marketingowe, szczególnie przy wprowadzaniu produktu na rynek. Można sfinansować m.in.:
- stworzenie identyfikacji wizualnej,
- projekt i wykonanie materiałów promocyjnych,
- udział w targach,
- tłumaczenia,
Start-upy mogą też liczyć na wsparcie w wejściu na rynki zagraniczne, a także wdrażaniu sprzedaży.
Wdrożenie innowacji, automatyzacja, certyfikacja
Wiele programów umożliwia refinansowanie wdrożeń rozwiązań w firmie. Dotyczy to np.:
- automatyzacji procesów produkcji,
- instalacji nowych systemów organizacji pracy,
- uzyskania certyfikatów jakości,
- wdrożenia systemów zarządzania.
To realne wsparcie dla firm, które chcą zwiększyć efektywność, jakość i wiarygodność swoich produktów i usług.
Najczęstsze błędy i bariery dla start-upów spoza IT
Choć firmy spoza branży IT mają coraz więcej możliwości uzyskania wsparcia, wciąż napotykają na istotne przeszkody. Wiele z tych barier wynika z niedopasowania komunikacji programów do realiów innych sektorów. Inne mają związek z błędami na etapie przygotowania wniosku. Poniżej przedstawiamy kluczowe problemy, z jakimi najczęściej mierzą się młode firmy z sektora spoza IT podczas aplikowani lub udział w programach akceleracyjnych.
Zbyt techniczny język programów i brak dopasowania branżowego
Wiele dostępnych programów wsparcia zostało zaprojektowanych z myślą o innowacjach technologicznych i cyfrowych. Ich dokumentacja, formularze wniosków i kryteria oceny bywają napisane językiem technologicznym – z odwołaniami do pojęć z obszaru przemysłu 4.0. . Problemem jest także brak doradców znających specyfikę branż pozatechnologicznych.
Niedoszacowanie kosztów, brak wkładu własnego, zły model biznesowy
Kolejną barierą jest niedokładna kalkulacja kosztów oraz brak zabezpieczonego wkładu własnego – często wymaganego w projektach dotacyjnych. Wnioski przygotowywane „na szybko” lub bez realnych danych mogą zawierać zaniżone budżety, które później okazują się niewystarczające do wdrożenia projektu. Komisje oceniające takie wnioski mogą je odrzucić z powodu zbyt dużego ryzyka niepowodzenia przedsięwzięcia.
Brak zespołu i planu wdrożenia, niska skala innowacji
W programach wsparcia liczy się nie tylko pomysł, ale również zdolność jego realizacji. Brakuje wtedy kompetencji komplementarnych – np. osoby odpowiedzialnej za rozwój, sprzedaż, obsługę klienta. Problemem jest także brak precyzyjnego harmonogramu działań, etapów wdrożenia i sposobów mierzenia efektów.
Niezrozumienie kryteriów konkursowych – warto korzystać z pomocy doradców
Wnioski oceniane są według określonych kryteriów – często szczegółowo opisanych w regulaminie konkursu. Niestety, wielu wnioskodawców nie analizuje ich wystarczająco dokładnie lub błędnie interpretuje zapisy dokumentacji.
Jak zwiększyć szanse na uzyskanie wsparcia?
Uzyskanie wsparcia – szczególnie dla nowych firm spoza branży IT – wymaga nie tylko dobrego pomysłu, ale przede wszystkim profesjonalnego przygotowania. Komisje oceniające projekty szukają wiarygodnych, dobrze zaplanowanych i uzasadnionych przedsięwzięć, które realnie odpowiadają na potrzeby rynku i mają potencjał wdrożeniowy. Oto praktyczna lista, która pomoże Ci zwiększyć szanse na otrzymanie wsparcia:
Określ realny problem rynkowy i sposób jego rozwiązania
Wniosek o dotację powinien jasno wskazywać, na jaką potrzebę rynkową odpowiada Twój projekt. Opisz, z czym mierzą się Twoi klienci lub społeczność, i pokaż, jak Twoje rozwiązanie poprawia sytuację. Dobrze, jeśli uzasadnienie opiera się na danych: raportach, obserwacji, wywiadach. Projekt, który rozwiązuje konkretny problem, ma większą szansę na pozytywną ocenę.
Udowodnij, że Twój produkt lub usługa wnosi wartość – nawet lokalnie
Nie musisz tworzyć przełomowej innowacji na skalę międzynarodową. W wielu programach wystarczy tzw. innowacja lokalna lub organizacyjna. Jeśli oferujesz coś, czego w Twoim regionie jeszcze nie ma, lub wprowadzasz nowy sposób świadczenia usług – pokaż to. Warto też wykazać, że Twoja propozycja ma potencjał rozwoju i skalowania.
Pokaż, że potrafisz wdrożyć projekt – kompetencje, zespół, plan działania
Jednym z kluczowych aspektów oceny wniosku jest potencjał realizacyjny. Przedstaw kompetencje swoje i/lub zespołu, doświadczenie branżowe, wcześniejsze realizacje. Jeśli dopiero zaczynasz – wskaż partnerów, plan zdobycia niezbędnych umiejętności.
Zadbaj o kompletność i jakość dokumentacji
Wniosek powinien zawierać spójny i realistyczny budżet – podzielony na kategorie kosztów kwalifikowalnych, zgodny z wymaganiami programu. Sprawdź zgodność projektu z celami danego programu i jego kryteriami oceny. Nie lekceważ żadnego z wymogów formalnych – nawet drobne błędy mogą skutkować odrzuceniem wniosku.
Dobrze przygotowany projekt to nie tylko większa szansa na uzyskanie dofinansowania, ale także solidna baza do skutecznego wdrożenia pomysłu i dalszego rozwoju firmy.
Start-up spoza IT ma szansę – jeśli dobrze to pokaże
Wbrew powszechnemu przekonaniu, świat finansowy i programów akceleracyjnych nie jest zarezerwowany wyłącznie dla branży technologicznej. Kluczem jest umiejętność pokazania, że pomysł odpowiada na konkretne wyzwania, wnosi rzeczywistą wartość oraz ma potencjał wdrożeniowy.
Programy wsparcia – od FENG i PARP, przez regionalne RPO, po fundusze tematyczne – są dostępne dla przedsiębiorców, NGO i mikrofirm w całej Polsce. Nawet proste rozwiązanie, które poprawia jakość życia lokalnej społeczności, może zostać uznane za innowacyjne – zwłaszcza jeśli potrafisz wykazać jego wpływ i trwałość.
Śledź nabory, ucz się języka projektowego, korzystaj z pomocy doradców lub instytucji otoczenia biznesu.
Pytania, opinie, sugestie i recenzje : FAQ dotacyjny
Jakie fundusze są dostępne dla start-upów spoza branży IT?
Start-upy spoza branży IT mogą ubiegać się o dotacje z programów krajowych, takich jak FENG, FERS czy instrumenty PARP. Warto skorzystać z pomocy doradców, którzy pomogą dostosować wniosek do konkretnego programu i zwiększyć szanse na otrzymanie środków.Czy start-up edukacyjny może otrzymać dofinansowanie z UE?
Tak, start-up edukacyjny może ubiegać się o różne formy dofinansowania z Unii Europejskiej, szczególnie w ramach programów wspierających innowacje społeczne, kompetencje cyfrowe. Wsparcie obejmuje m.in. tworzenie narzędzi oraz działań na rzecz edukacji dorosłych. Warunkiem jest innowacyjność, trwałość efektów i zgodność z celami unijnymi. Start-up powinien mieć jasno określoną grupę odbiorców i mierzalne cele.Gdzie szukać wsparcia firm ekologicznych i zrównoważonych?
Wspierane są projekty proekologiczne, związane z odnawialnymi źródłami energii, gospodarką o obiegu zamkniętym, efektywnością energetyczną czy zielonymi technologiami. Również PARP oferują instrumenty finansowe dla „zielonych”. Istnieją także wsparcie na inwestycje w zrównoważoną produkcję. Warto śledzić aktualne nabory na stronach funduszy i instytucji.Jakie programy wspierają innowacje społeczne i lokalne?
Innowacje społeczne i działania lokalne są wspierane m.in. przez FERS Wsparcie może przybrać formę dotacji, mentoringu lub współpracy międzynarodowej. Preferowane są działania odpowiadające na lokalne potrzeby, z udziałem społeczności. Wiele konkursów przewiduje partnerstwa NGO, samorządów i start-upów. Projekty muszą być innowacyjne i skalowalne.Czy NGO może skorzystać z dotacji dla start-upów?
NGO może korzystać z dotacji, jednak nie zawsze w ramach programów przeznaczonych stricte dla przedsiębiorstw komercyjnych. NGO może też tworzyć działalność gospodarczą w formie start-upu społecznego. Często wymagane są partnerstwa z innymi instytucjami.Jakie są warunki uzyskania dotacji na rozpoczęcie działalności?
Aby uzyskać środki na rozpoczęcie działalności, należy spełnić określone warunki, które różnią się w zależności od programu. Wiele programów wymaga rejestracji firmy po pozytywnej ocenie wniosku. Często obowiązuje wkład własny oraz utrzymanie działalności przez określony czas .Czy rękodzieło i produkcja rzemieślnicza może liczyć na granty?
Tak, rękodzieło i produkcja rzemieślnicza mogą liczyć na wsparcie, szczególnie jeśli projekt zakłada rozwój tradycyjnych technik, promocję kultury lokalnej, działania proekologiczne lub innowacyjne podejście do designu. Rzemieślnicy mogą ubiegać się o wsparcie na zakup maszyn, udział w targach i rozwój nowych produktów. Wymagany jest spójny plan rozwoju działalności.Czy można uzyskać wsparcie na marketing i sprzedaż bez IT?
Tak, można uzyskać dotacje na działania marketingowe i sprzedażowe bez konieczności prowadzenia działalności IT. Kluczowe jest uzasadnienie wpływu działań na wzrost firmy. Nawet firmy rzemieślnicze, ekologiczne czy edukacyjne mogą otrzymać środki na promocję i rozwój sprzedaży.Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku?
Wniosek wymaga przygotowania kilku kluczowych dokumentów. W przypadku konkursu często trzeba przedstawić także plan finansowy i harmonogram realizacji. Warto też przygotować dokumenty potwierdzające kwalifikacje zespołu projektowego. Każdy program ma indywidualne wymagania, które należy sprawdzić w dokumentacji konkursowej.Czy start-up usługowy ma szansę na dofinansowanie z programu FENG?
Tak, start-up usługowy może otrzymać dofinansowanie z programu FENG , o ile jego usługa wnosi innowację na poziomie przedsiębiorstwa, regionu lub kraju. Innowacja nie musi być technologiczna. Program FENG promuje rozwój przedsiębiorczości, internacjonalizację i wdrażanie innowacji. Ważne jest przedstawienie unikalnej wartości oferty i jej wpływu na rynek.Co to jest innowacja i jak ją przedstawić we wniosku?
Innowacja to nowatorskie rozwiązanie wdrażane po raz pierwszy w danej społeczności, gminie czy regionie. Nie musi być unikalna w skali kraju, ale powinna rozwiązywać lokalny problem lub odpowiadać na specyficzne potrzeby mieszkańców. We wniosku należy opisać, na czym polega nowość projektu w kontekście lokalnym, jakie przyniesie efekty społeczne lub gospodarcze oraz jak zostanie wdrożona.Jakie błędy popełniają start-upy spoza IT w aplikacjach?
Najczęstsze błędy to: zbyt ogólny opis projektu, brak jasno określonej innowacji niedopasowanie pomysłu do celów programu, niewłaściwe oszacowanie budżetu, brak mierzalnych rezultatów oraz nieumiejętne uzasadnienie rynkowe. Start-upy spoza IT często nie pokazują potencjału wzrostu lub skalowalności. Kluczowe jest dostosowanie języka do komisji oceniającej, wskazanie realnych korzyści społecznych i ekonomicznych.Czy kobiety zakładające firmę mają dodatkowe punkty w konkursach?
Tak, wiele programów dotacyjnych przewiduje dodatkowe punkty za projekty składane przez kobiety, zwłaszcza w kontekście równości szans i wsparcia przedsiębiorczości kobiet. Oprócz punktów premiujących, kobiety mogą liczyć na wsparcie doradcze, mentoring oraz specjalne inkubatory i sieci współpracy. Warto uwzględnić ten aspekt w strategii wniosku.Jak przygotować się do naboru w programie regionalnym ?
Aby skutecznie przygotować się do naboru w ramach RPO, należy najpierw sprawdzić harmonogramy naborów na stronie urzędu lub właściwej instytucji pośredniczącej. Kluczowe jest stworzenie spójnego biznesplanu, analiz potrzeb i celów projektu oraz przygotowanie wymaganych załączników. Dobrze mieć konsultanta lub doradcę, który sprawdzi poprawność wniosku.Czy fundusze dla start-upów?
Nie, środki dla start-upów nie są zarezerwowane wyłącznie dla firm technologicznych. Choć projekty IT często dominują, wiele programów wspiera również start-upy z branż kreatywnych, społecznych, ekologicznych czy usługowych. Innowacja nie musi być technologiczna, lecz powinna wnosić wartość dla rynku lub społeczności. Ważne jest także dopasowanie projektu do celów konkretnego program dotacyjnego.Gdzie znaleźć pomoc przy pisaniu wniosku o dofinansowanie?
Pomocy w pisaniu wniosków o dotacje można szukać u doradców, firm consultingowych, w punktach informacyjnych funduszy europejskich oraz inkubatorach przedsiębiorczości. Wsparcie oferują też izby gospodarcze, PARP, LGD i instytucje otoczenia biznesu. Wiele programów przewiduje bezpłatne konsultacje oraz szkolenia z pisania wniosków. Warto także korzystać z internetowych generatorów, wzorów i przewodników publikowanych na stronach instytucji finansujących.